موضوعات و سؤالات پیرامون اعتکاف

موضوعات و سؤالات پیرامون اعتکاف

1- حکم اعتکاف در غیر رمضان

2- شرایط اعتکاف و ممنوعات آن

3- زمان شروع و خروج از اعتکاف

[1 ] حکم اعتکاف در غیر رمضان.

س: آیا اعتکاف در غیر از دهه ی اخیر رمضان، جایز است؟

ج: آری؛ اعتکاف در هر زمان جایز است و در دهه ی اخیر رمضان افضل است؛ به اقتدای پیامبر اکرم (ص) و اصحاب؛ زیرا ثابت شده که پیامبر اکرم (ص) سالهایی در ماه شوال اعتکاف نمودند.

و بالله التوفیق و صلی الله علی نبینا محمد و آله و صحبه وسلم.

فتاوای انجمن دایمی مباحث علمی و افتا (10/410)

***

 [2 ] شرایط اعتکاف و ممنوعات آن.

س: شرایط اعتکاف چیست؟ آیا برای اعتکاف روزه شرط است؟ آیا معتکف می تواند به عیادت مریض برودو یا دعوتی را بپذیرد و یا کارهای خانه اش را انجام دهه، یا در نماز جنازه شرکت کند و سر کار برود؟

ج: اعتکاف در مسجدی که نماز جماعت در آن برگزار می شود جایز است، اگر چه معتکف از کسانی باشد که نماز جمعه بر او فرض است. معتکف در نماز جمعه شرکت کند. البته اعتکاف در مسجدی که نماز جمعه در آن اقامه می شود افضل است. روزه برای اعتکاف لازم نیست، سنت است که معتکف در زمان اعتکاف به عیادت بیمار نرود، دعوت را اجابت نکند، شخصاً مایحتاج منزل و خانواده را تأمین نکند، در جنازه شرکت نکند، برای کار خودش از مسجد خارج نشود؛ زیرا عائشه می گوید:« سنت بر معتکف آن است که مریض را عیادت نکند، در جنازه شرکت نکند، با زن مباشرت و همبستری نکند، جز برای نیازهای ضروری از مسجد خارج نشود. »

س: شخصی می خواهد دهه ی اخیر رمضان را در مسجد اعتکاف کند؛ از چه وقت در مسجد داخل شود؟ انتهای اعتکافش تا چه وقت است؟

ج: بخاری و مسلم از عائشه (رض) روایت می کنند که گفت: چون حضرت پیامبر اکرم (ص)  می خواست به اعتکاف بنشیند بعد از نماز صبح- روز بیست و یکم- به محل اعتکاف می رفت. 

مدت اعتکاف ده روز اخیر رمضان با غروب آفتاب آخرین روز رمضان و رؤیت هلال شوال تمام می شود.

س: آیا معتکف می تواند در اتاق نگهبانی و یا اتاق جمع آوری زکات، واقع در مسجد به اعتکاف بنشیند؟ با توجه به این که درِ این اتاقها داخل مسجد است.

ج: اتاقهایی که داخل مسجد هستند و درِ ورودیشان نیز داخل مسجد است، حکم مسجد را دارند، و اعتکاف در آن جایز است. اتاقهایی که خارج از مسجد بنا شده اند از مسجد نیستند اگر چه در ورودیشان داخل مسجد باشد.

فتاوای انجمن دایمی مباحث علمی و افتا (10/410، 4120)

***

 [3 ] زمان شروع اعتکاف.

س: اعتکاف دهه ی اخیر رمضان از چه روزی شروع می شود؟

ج: جمهور اهل علم معتقدند ابتدای اعتکاف از شب بیست و یکم است نه از فجر بیست ویکم. هر چند بعضی از علما معتقدند ابتدای اعتکاف از فجر بیست ویکم است به استناد حدیث عائشه (رض)  که در صحیح بخاری است.«فلَمَّا صَلَّی الصُّبح دَخَلَ مُعْْتَکَفَهُ»   «چون حضرت پیامبر اکرم (ص) نماز صبح- روز بیست و یکم- را می خواند در محل اعتکافش داخل می شد.»

جمهور اهل علم در توضیح این روایت می گویند: حضرت پیامبر اکرم (ص) بعد از نماز صبح از مردم یکسو می شد و نیت اعتکاف از ابتدای شب است؛ زیرا دهه ی اخیر رمضان از غروب بیستم رمضان شروع می شود.

شیخ ابن عثیمین- مجموع فتاوا و رسائل (20/170)- (469)

***

[4 ] زمان خروج از اعتکاف.

س: معتکف چه وقت از اعتکافش خارج شود: آیا بعد از غروب شب عید؟ یا بعد از فجر روز عید؟

ج: معتکف با پایان یافتن ماه رمضان از اعتکاف خارج می شود. بدیهی است که ماه رمضان با رؤیت هلال شوال- شب عید- تمام می شود.

شیخ ابن عثیمین- مجموع فتاوا و رسائل (20/170)- (470)