نکته ها ی رمضانی که هر فرد مسلمان باید بداند
* اگر زنی که خون حیض یا نفاس می‌بیند قبل از طلوع صبح پاک گردد بر او جایز است که غسل را تا بعد از اذان صبح به تأخیر اندازد و چنانچه قبل از غسل سحری بخورد تا روزه بگیرد روزه‌اش صحیح است و اشکالی بر آن مترتب نیست. همچنین اگر کسی از (نوع دیگر حدث اکبَر یعنی) جنابت برخوردار بود و تا بعد از اذان صبح غسل نکرد جایز است و روزه اش نیز صحیح می باشد.
* بر زن جایز است برای اینکه در عبادت مسلمین در ماه رمضان هماهنگ با آنها مشارکت کند در صورتی که زیانی وی را تهدید نکند از داروهایی که حیض را به تأخیر می‌اندازد استفاده نماید.
* خوردن و بلعیدن بلغم و خلطی که در گلو قرار می‌گیرد برای روزه‌دار جایز است.
* رسول الله -صلى الله علیه وآله وسلم- می فرماید: همواره امّتم تا زمانی که در افطار عجله کنند و سحری را تأخیر نمایند (عاقبت) بر خیر خواهند بود[1].
* در هنگام افطار کردن مستحب است که دعا شود، زیرا رسول الله -صلى الله علیه وآله وسلم- در این مورد می‌فرماید: دعای روزه‌داری که هنگام افطار دعا می‌کند رد نمی‌شود[3]. از جمله دعاهایی که در هنگام افطار از آن حضرت -صلى الله علیه وآله وسلم- روایت شده این است که آن حضرت هنگام افطار می‌فرمود: تشنگی برطرف شد و رگها مرطوب گردید و اگر خدا بخواهد اجر و پاداش (روزه) تثبیت شد.[4] (یعنی مورد قبول واقع شد و...)
* سنت است که با رطب (خرمای تر قبل از اینکه به خرماى خشک تبدیل شود) افطار شود و اگر موجود نبود پس سنت است که با تعدادی تمر (خرمای تقریباً خشک) افطار شود و اگر این نیز موجود نبود سنت است که با آب افطار شود.
* چون میان فقها در مورد اینکه آیا استفاده از سرمه و... در هنگام روزه درست است یا خیر اختلاف وجود دارد بهتر است برای رهایی از این اختلاف از سرمه و چکاندن قطره در چشم یا گوش پرهیز شود. اما اگر ضرورتی پیش آمد که ناچار بود شخص برای معالجة خود از این موارد استفاده کند حتی اگر طعم قطره و.. به حلق شخص برسد باز هم روزة او صحیح است و باطل نشده است.
* مسواک کردن در هر زمان برای روزه‌دار نه‌تنها مکروه نیست بلکه سنت می‌باشد.
* بر روزه‌دار واجب است که از غیبت، سخن‌چینی، دروغ و مانند آن اجتناب کند و اگر چنانچه کسی به او فحش و ناسزا گفت، فقط بگوید: من روزه‌دارم. در صورتی روزة روزه‌دار کامل و محفوظ باقی خواهد ماند که زبان و تمامی اعضای خود را از گناه حفظ کند. رسول الله -صلى الله علیه وآله وسلم- می فرماید: کسی که در سخن و کردار از گناه اجتناب نکند خداوند نیازی به اجتناب او از غذا و نوشیدنی ندارد.[5] (یعنی تنها نخوردن و ننوشیدن کافی نیست).
* سنت است که هرگاه روزه‌دار را کسی به طعام فرا خواند میزبان را از روزة خود مطلع کند و برایش دعای خیر کند، و اگر روزه نداشت دعوتش را اجابت کند و از طعام او میل نماید.
* شب قدر با فضیلت‌ترین شب سال است و زمان آن در ده شب آخر ماه رمضان محصور شده و شبی که بیش از دیگر شبها مورد تأکید قرار گرفته و گفته شده آن شب، شب قدر است شب بیست و هفتم این ماه می‌باشد. عمل صالحی که در این شب انجام می‌گیرد بهتر از عمل صالحی است که در هزار ماه (غیر این شب) انجام می‌گیرد. نشانه‌هایی برای شب قدر تعیین گشته که عبارتند از اینکه: خورشید در صبح آن شب تقریباً مایل به سفید طلوع می‌کند و اشعة زیادی ندارد و هوای آن شب نیز مطبوع و معتدل می‌باشد. جه بسا مسلمانی این شب را باز یابد ولی او خود به این مسأله پی نبرد. مطلوب آن است که شخص مسلمان در تمامی ماه رمضان در عبادت بکوشد و بخصوص ده شب آخر ماه رمضان را به عبادت اختصاص دهد و مسلمان باید تلاش کند تا سرحد امکان در هیچ یک از شبهای رمضان عبادت (و نماز شب) را ترک نکند و اگر نماز تراویح را با جماعت میخواند تا پایان نماز امام را همراهی کند تا همین برای او در زمرة نماز شب محسوب گردد.
* اگر کسی نیت روزة نفلی نموده سنت است که آن روزه را به پایان رساند ولی اتمام آن بر وی واجب نیست و اگر عمداً روزه‌اش را باطل نمود نیز بر او حرجی نیست و لازم نیست قضای آن را بیاورد.
-------------------------------------------------------------------------------------
[1]- «لا تَزَالُ أُمَّتِی بِخَیْرٍ مَا عَجَّلُوا الإِفْطَارَ وَأَخَّرُوا السُّحُورَ» أحمد.
[2]- «لا یَزَالُ الدِّینُ ظَاهِرًا مَا عَجَّلَ النَّاسُ الْفِطْرَ لأَنَّ الْیَهُودَ وَالنَّصَارَى یُؤَخِّرُونَ» أبو داود.
[3]- «إن للصَّائِمِ عِنْدَ فِطْرِهِ دَعْوَةٌ لا تُرَدُّ» ابن ماجه.
[4]- «ذَهَبَ الظَّمَأُ وَابْتَلَّتْ الْعُرُوقُ وَثَبَتَ الأَجْرُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ» أبو داود.
[5]- «مَنْ لَمْ یَدَعْ قَوْلَ الزُّورِ وَالْعَمَلَ بِهِ فَلَیْسَ لِلَّهِ حَاجَةٌ فِی أَنْ یَدَعَ طَعَامَهُ وَشَرَابَهُ» أحمد.
ثنا و دعای قنوت و تشهد و درود ابراهیمی
ای بنده برو خدمت درگاه خدا کن وز بهر خدا را ز هوا دست رها کن
تا کی ز جفا و گنه و جور فراوان صد راه جفا کردی یک راه وفا کن
1.ثناء (یکی از سنت های نماز که بعد از تکبیر تحریمه خوانده می شود)
سُبْحانَکَ اَللّهُمَّ وَ بِحَمْدِکَ وَ تَبارَکَ اسْمُکَ وَ تَعالی جَدُّکَ وَ لااِلهَ غَیْرُکَ
معنی ثناء:
ای الله با خوبی های خودت پاک هستی و نام تو با برکت است و ذات تو برتر است و خدایی جز تو یا الله نیست
2.قنوت(یکی از واجبات نماز که در رکعت آخر نماز وتر قبل از رکوع خوانده می شود و در ترک آن سجده سهو لازم می شود)
اَللّهُمَّ اِنّا نَسْتَعینُکَ وَ نَسْتَغْفِرُکَ وَ نُؤْمِنُ بِکَ وَ نَتَوَکَّلُ عَلَیْکَ وَ نَُثْنی عَلَیْکَ الْخَیْرِ وَ نَشْکُرُکَ وَ لا نَکْفُرُکَ وَ نَخْلَعُ وَ نَتْرُکُ مَنْ یَفْجُرُکَ اَللّهُمَّ اِیّاکَ نَعبُدُ وَ لَکَ نُصَلّی وَ نَسْجُدُ وَ اِلَیْکَ نَسْعی وَ نَحفِدُ وَ نَرجُوا رَحمَتَکَ وَ نَخْشی عَذابَکَ اِنَّ عَذابَکَ بِالْکُفّارِ مُلْحِق
معنی دعای قنوت:
ای الله همانا از تو یاری می طلبیم و از تو آمرزش می خواهیم و به تو ایمان داریم و بر تو توکل داریم و ثنا می فرستیم بر تو نیکی را و تو را شکر می گوییم و کفران تو را نمی کنیم و کسانی را که نافرمانی تو را بکنند رها می سازیم و ترک می کنیم.یا الله فقط تو را عبادت می کنیم وبرای تو نماز می خوانیم و سجده می کنیم و به سوی تو می شتابیم و در خدمت تو ایستاده ایم و امیدوار رحمت توایم و از عذاب تو می ترسیم . همانا عذاب تو به کافران ملحق و پیوست شونده می رسد
3.تَشَهُّد(یکی از واجبات نماز که خواندن آن در هر دو قَعدَه واجب بوده و ترک آن بطور فراموشی سجده سَهو لازم می شود)
اَلتَّحِیّاتُ لِلّهِ وَ اَلصَّلَواتُ وَ اَلطَّیِّباتُ ، اَلسَّلامُ عَلَیْکَ اَیُّهَا اَلنَّبِیُّ وَ رَحمَتُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ ، اَلسَّلامُ عَلَیْنا وَ عَلی عِبادِ اللهِ اَلصّالِحینَ ، اَشْهَدُ اَنْ لّا اِلهَ اِلَّا اللهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبدُهُ وَ رَسولُهُ
معنی تشهد:
تمام عبادات قولی و بدنی و مالی برای رضای الله است ، سلام و رحمت و برکات الله بر تو ای محمد (ص) باد، سلام بر ما و بر بندگان نیک و صالح الله باد ، شهادت می دهم که هیچ خدایی جز الله سزاوار پرستش نیست و شهادت می دهم محمد (ص) بنده و فرستادة الله می باشد.
4.درود ابراهیمی(که در قعده آخر بعد از تشهد خوانده می شود و از سنت های نماز است که ترک کننده آن مُستحق ملامت است)
اَللّهُمَ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ عَلی آلِ مُحَمَّدٍ ، کَما صَلَّیْتَ عَلی اِبراهیمَ وَ عَلی آلِ اِبراهیمَ اِنَّکَ حَمیدٌ مَّجیدٌ
اَللّهُمَ بارِکْ عَلی مُحَمَّدٍ وَ عَلی آلِ مُحَمَّدٍ ، کَما بارَکْتَ عَلی اِبراهیمَ وَ عَلی آلِ اِبراهیمَ اِنَّکَ حَمیدٌ مَّجیدٌ
معنی:
یا الله برحضرت محمد و آل او درود بفرست همانطور که برحضرت ابراهیم و آل او درود فرستادی
یا الله برحضرت محمد و آل او برکت بفرست همانطور که برحضرت ابراهیم و آل او برکت فرستادی
بیش از 100 روش که تو را برای نماز تهجد تشویق می کند
1 . داشتن اخلاص در نماز شب.
2. احساس اینکه خداوند بلند مرتبه تو را برای نماز شب فرا می خواند.
3. رسول الله صلی الله و علیه و سلم تو را برای نماز شب فرا می خواند.
4. دانستن اینکه سلف صالح تا چه اندازه از نماز شب لذت می بردند.
5. خوابیدن بر پهلوی راست.
6. فهمیدن اینکه نماز شب سببی است برای بیرون راندن غفلت از قلب.
7. احساس اینکه خداوند تو را می بیند و صدایت را می شنود.
8. دانستن میزان اهتمام رسول الله صلی الله و علیه و سلم به نماز شب.
9. تفکر در حالت نمازگذاران شب.
10. درخواست از خداوند برای اینکه نماز شب را برایت آسان بنماید.
11. با وضوء و طهارت خوابیدن.
12. دانستن اینکه خداوند از کار کسی که نماز شب را می خواند چقدر خوشحال می شود.
13. دانستن اینکه رسول الله صلی الله و علیه وسلم حتی در هنگام بیماری نیز نماز شب را ترک نفرمود.
14. دانستن میزان اهتمام صحابه کرام رضی الله عنهم به نماز شب.
15. تعجیل در خوابیدن بعد از نماز عشاء.
16. دانستن اینکه نماز شب سبب به دست آوردن حور بهشتی درقیامت می شود.
17. فهمیدن اینکه خداوند بوسیله بنده ای که نماز شب می خواند بر فرشتگانش مباهات می کند.
18. خوابیدن با نیت بیدار شدن برای نماز شب.
19. دانستن اینکه پیامبر اسلام صلی الله و علیه و سلم حتی در هنگام جهاد نیز نماز شب را ترک نمی فرمود.
20. دوری جستن از گناه و معصیت.
21. محافظت بر اذکار شرعی قبل از خواب.
22. دانستن ثواب عظیمی که خداوند برای اهل نماز شب در نظر گرفته.
23. رسول صلی الله و علیه و سلم نماز شب را حتی در سفر نیز ترک نفرمود.
24. دانستن میزان اهتمام زنان سلف نسبت به نماز شب.
25. درک اینکه افرادی که به نماز شب می ایستند چقدر اندک و غریبند.
26. دانستن اینکه نماز شب سببی برای خوش قلبی و گشادگی سینه می باشد.
27. اجتناب از خوردن و نوشیدن زیادی .
28. دانستن اینکه رسول الله صلی الله و علیه و سلم ازواجش را برای نماز شب فرامی خواند.
29. دانستن میزان حرص خلفا و امرا بر نماز شب.
30. احساس اینکه شیطان برای منع تو از نماز شب تلاش می کند.
31. فهمیدن اینکه نماز شب سببی است برای پیروزی بر دشمنان در هنگام جهاد.
32. نپوشاندن خود بوسیله لحافهای فراوان هنگام خواب. (غیر ضروری )
33. دانستن اینکه چگونه رسول الله صلی الله و علیه وسلم دخترانش را برای نماز شب تربیت می نمود.
34. تأمل در مناجات اهل شب با پروردگارشان
35. فهمیدن اینکه نماز شب سببی است برای نجات از آتش سوزان جهنم.
36. عدم افراط در خواب.
37. دانستن وصایای گذشتگان در مورد نماز شب.
38. محاسبه نفس و توبیخ آن بخاطر ترک نماز شب.
39. دانستن اینکه رسول صلی الله و علیه وسلم ما را به سبقت گرفتن از یکدیگر در نماز شب فرا خوانده است.
40. دانستن اینکه نماز شب سبب رسیدن به بهشت است.
41. مجاهده نفس و مجبور کردن آن برای نماز شب.
42. مداومت بر اذکارشرعی هنگام بیدار شدن از خواب.
43. دانستن اینکه نماز شب سبب تخفیف انتظار درهنگام برپایی قیامت می باشد .
44. دانستن اینکه رسول صلی الله و علیه و سلم اصحابش را برای نماز شب بلند می کرد.
45. دانستن میزان حسرت و گریه سلف صالح به خاطر فوت نماز شب.
46. دانستن اینکه نماز شب سبب آمرزیده شدن گناهان می شود.
47. تلاش برای خوردن روزی حلال
48. توصیه یکدیگر به نماز شب.
49. دانستن اینکه سلف چگونه یکدیگر را برای برپا داشتن نماز شب توصیه می کردند.
50. دانستن اینکه شرف حقیقی مومن در نماز شب است.
51. دانستن میزان تلاش علماء برای برپاداشتن نماز شب.
52. تربیت نفس بر بلند همتی و تعلق به امور متعالی .
53. درک اینکه نماز شب ارتباط با خداوند می باشد.
54. به یاد آوردن بهشت و نعمتهایش.
55. زدن آب به صورت هنگام بیدار شدن برای نماز شب.
56. دانستن اینکه نماز شب سبب حسن الخاتمه (پایان نیکو) می شود.
57. دانستن اینکه چگونه سلف نماز شب را بر همنشینی با همسران و فرزندانشان ترجیح می دادند.( با رعایت حقوق آنها)
58. اتهام نفس به کوتاهی کردن در مورد نماز شب.
59. به یاد آوردن جهنم و عذاب و سختیهایش.
60. دانستن اینکه نماز شب سبب استجابت دعا می شود.
61. مسواک زدن هنگام برخواستن برای نماز شب.
62. دانستن اینکه مداومت بر نماز شب سبب ترک گناهان می شود.
63. اطلاع از اینکه زنان سلف چگونه همسرانشان را برای نماز شب بیدار می کردند.
64. تنبیه نفس به خاطر ترک نماز شب.
65. دانستن اینکه نماز شب سبب استقامت در راه می شود.
66. زهد در دنیا
67. برپای نماز شب به صورت جماعت در بعضی از اوقات.
68. دوری از انجام لهو و زیاد خندیدن.
69. دانستن اینکه سلف زندگی را دوست نداشتند مگر به خاطر نماز شب.
70. دانستن اینکه نماز شب سبب نائل شدن به محبت خداوند می شود.
71. دلبستن به روز قیامت
72. فهمیدن اینکه نماز شب سبب شادابی و درخشانی چهره می شود.
73. کم کردن آرزوها و زیاد کردن یاد مرگ.
74. دانستن اینکه نماز شب کمکی است برای انجام تکالیف سخت و بزرگ.
75. بیدار کردن همسر و فرزندان برای نماز.
76. دانستن اینکه نماز شب صاحبش را در روز قیامت شفاعت می کند.
77. سلف حتی در لحظه سکرات هم به خاطر فوت نماز شب حسرت می خوردند.
78. تربیت نفس بر مسابقه دادن در طاعات.
79. دانستن اینکه نماز شب از هر چیزی بیشتر بر مردم تاثیر می گذارد.
80. یاد آوری قبر و اهوال آن.
81. دانستن اینکه نماز شب سبب رحمت خداوند بر انسان می شود.
82. مأموریت دادن به کسی که تو را برای نمازشب بیدار نماید.
83. سلف به هنگام فرا رسیدن شب شادمان می شدند و هنگام فراقش اندوهگین.
84. مواظبت و مداومت بر نماز شب.
85. یادآوری قیامت و اهوال آن .
86. شروع نماز شب با دو رکعت سبک.. سلف نمازشب را برای خود تقسیم می کردند.
87. دانستن اهمیت دقایق شب و سحر.
88. دانستن اینکه نماز شب سبب از بین رفتن امراض بدن می شود.
89. تدریج در اضافه کردن تعداد رکعات و طول قیام.
90. سلف حتی در زمان بیماری نیز بر نماز شب محافظت می نمودند.
91. دانستن اینکه ملائکه به کسی که نماز شب می خواند گوش فرا می دهند.
92. دانستن اینکه نماز شب نفس را برای بدست آوردن اخلاص تربیت می کند.
93. سلف همسران و مادرانشان را برای نماز شب تربیت می کردند.
94. دانستن اینکه نماز شب حتی در امتهای پیشین نیز وجود داشته.
95. به کار بردن اموری که خواب آلودگی را از شخص نمازگزار دور می کند.
96. دانستن اینکه چگونه سلف فرزندانشان را برای برپایی نماز شب تربیت می نمودند.
97. دانستن اینکه حیوانات خداوند را در حالی که تو در خواب هستی تسبیح می گویند.
98. دانستن اینکه نماز شب نفس را از آفات و امراض آن پاک می کند.
99. دانستن اینکه سلف میهمانان خویش را برای برپایی نماز شب تشویق می نمودند.
100. تنوع در حالت نماز یعنی اینکه گاهی به صورت ایستاده و گاهی به صورت نشسته باشد.
101. دانستن اینکه سلف چگونه شاگردانشان را برای نماز شب راهنمایی می کردند.
102. دانستن اینکه نماز شب سبب توفیق و گشایش در فکر می شود.
103. قضاء کردن نماز شب در روز هنگامی که فوت شود.
104. حرص بر خواب قیلوله در روز.
105. دانستن فضیلت نماز در شب بر نماز روز.
مصدر: کتاب کیف تتحمس لقیام اللیل
نقل: ابراهیم سرحان
بسم الله الرحمن الرحیم
نماز تراویح همراه نماز عشاء خوانده می شود و تعداد آن 20 رکعت می باشد و به صورت دو رکعتی خوانده می شود و بعد از هر 4 رکعت(دو تا دورکعتی) به اندازه یک دقیقه ساکت می نشینیم و استراحت می کنیم و بعد ادامه نماز تراویح و در آخر تراویح یعنی بعد از بیست رکعت تراویح بعد از سلام دادن و قبل از وتر تسبیحات تراویح خوانده می شود.
ادامه مطلب ...